H άκρα Δεξιά άλλοτε και τώρα

Ρώτησαν κάποτε τον Ουμπέρτο Έκο για τη διαφορά ανάμεσα στη σύγχρονη άκρα Δεξιά και εκείνη του παρελθόντος. Και ο Έκο απάντησε πως «η μόνη διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι ναζί σκότωσαν εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ οι απόγονοί τους δεν έχουν καταφέρει να κάψουν ζωντανούς και να ξυλοκοπήσουν παρά μερικές δεκάδες»... Παρ' όλα τα εξωτερικά μερεμέτια, στον σκληρό πυρήνα της άκρας Δεξιάς δεσπόζει πάντα η άρνηση του σώματος του Άλλου, η άρνηση της συνύπαρξης με το σώμα του Άλλου. Χωρίς την υπόσχεση πως, μόλις δοθεί η ευκαιρία, θα απελάσουμε, θα περιορίσουμε, θα εξορίσουμε, θα εξαφανίσουμε τους Άλλους, η άκρα Δεξιά δεν υφίσταται. Ίσως, η καλύτερη διατύπωση αυτής της λατρείας της βίας είναι η απόπειρα για την αναθεώρηση και την άρνηση του Ολοκαυτώματος: απόπειρα που αποτελεί σήμερα την κύρια ιδεολογική «αποστολή» της άκρας Δεξιάς. Τα θύματα του Ολοκαυτώματος δεν είναι έξι εκατομμύρια Εβραίοι, αλλά πέντε ή λιγότερα, λένε οι αναθεωρητές. Και δεν πρόκειται για απλό παιχνίδι αριθμών ή για απόπειρα «ιστορικής εξακρίβωσης». Το ύπουλο «μήνυμα» της αναθεώρησης του Ολοκαυτώματος είναι: «Εάν πέθαναν λιγότεροι Εβραίοι, αυτό σημαίνει πως δεν πρόκειται για έγκλημα». Ή ειπωμένο με τα λόγια του Λεπέν: «Το Ολοκαύτωμα δεν είναι παρά μια λεπτομέρεια της Ιστορίας»...

***

Οι αρνητές πάνε ένα βήμα παραπέρα, παρουσιάζοντας το Ολοκαύτωμα ως συνωμοτικό κατασκεύασμα των ίδιων των Εβραίων. Ένας συνεπής ακροδεξιός θα έλεγε πως «ο καλύτερος τρόπος για να εξηγήσει κανείς το Ολοκαύτωμα θα ήταν να διαβάσει τα "Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών"». H άρνηση του Ολοκαυτώματος νομιμοποιεί έτσι το μίσος ενάντια στους Εβραίους. Οι Εβραίοι κατασκεύασαν τον μύθο του Ολοκαυτώματος για να παρουσιασθούν ως θύματα, ενώ στην πραγματικότητα εκείνοι ήταν, είναι και θα παραμείνουν σφαγείς: η άρνηση του Ολοκαυτώματος αποτελεί στην ουσία ένα κάλεσμα για την επανάληψή του...

***

Οι «άλλοι Εβραίοι» της σύγχρονης άκρας Δεξιάς είναι οι μετανάστες. Για την αντιμετώπισή τους οι «σοβαροί ακροδεξιοί», που δεν λείπουν από τα πάνελ των «σοβαρών τηλεοπτικών εκπομπών», δεν επικαλούνται το βιβλίο «Ο Αγών μου» του Χίτλερ. Επικαλούνται βιβλία του τύπου «Το στρατόπεδο των Αγίων» του Γάλλου συγγραφέα Ζαν Ρασπάι. Ο Ρασπάι φαντασιώνεται στίφη πεινασμένων Ινδιάνων που αποβιβάζονται μια μέρα στη Γαλλία. Με το που πατούν το πόδι τους στη στεριά, οι πεινασμένοι εισβάλλουν στα χωριά και στις πόλεις, λεηλατούν τα πάντα και τους πάντες... Ο Ρασπάι καλεί τους ντόπιους να απαλλαγούν από τις «αλυσίδες της ηθικής», αλλιώς θα χάσουν τα υπάρχοντά τους, τα προνόμιά τους, τον πολιτισμό τους, στο όνομα μιας μαζοχιστικής γενναιοδωρίας... Το μήνυμα του συγγραφέα είναι: «Μη νιώθετε ενοχές! Να τους εξαφανίσουμε προτού μας εξαφανίσουν»... Στο λεξιλόγιο της σύγχρονης άκρας Δεξιάς ο κόσμος προβάλλεται σαν μια ζούγκλα, όπου ο καθένας παλεύει με όλα τα μέσα, απαλλαγμένος από τους κανόνες της ηθικής, για την επιβίωσή του και τη διατήρηση των «προνομίων» του. «Δεν είναι χάρη στις ανθρώπινες αρχές που ο άνθρωπος μπορεί να κρατηθεί πάνω από τον ζωικό κόσμο και να επιζήσει, αλλά μονάχα μέσω της πιο κτηνώδους πάλης», γράφει ο Χίτλερ στο «Ο Αγών μου»... Όπως και να το κάνουμε, παρ' όλο το ιδεολογικό λίφτινγκ, όλοι οι δρόμοι της άκρας Δεξιάς οδηγούν στον χαρισματικό της πατέρα... «Να εξαφανίσουμε τους άλλους, προτού μας εξαφανίσουν»: αυτό ήταν και είναι το κύριο «μήνυμα» της άκρας Δεξιάς. Ένα «μήνυμα» που νομιμοποιεί και προωθεί το έγκλημα στο όνομα της αυτοάμυνας και της επιβίωσης... Και αυτό το «μήνυμα» στέλνει σε κάθε ευκαιρία: είτε με τα φεστιβάλ μίσους είτε με τις ιστοσελίδες της...

ΤΑ ΝΕΑ, 20/09/2005

Τα Βρίνενα μιας μετανάστριας

"Αναλαμβάνοντας το ρίσκο πολλοί να με κατηγορήσουν για απουσία πατριωτισμού, συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα την ευθύνη για τυχόν λάθος, θα σας γράψω για τα Βρίνενα. Πιστέψτε με, είναι δύσκολο να περιγράψεις παρόμοια συναισθήματα. Όχι γιατί δεν είναι από καρδιάς (η καρδιά μου μιλάει, εγώ γράφω). Αλλά επειδή φοβάμαι ότι δεν έχω αρκετή ευφράδεια λόγου για να κάνω λεπτομερή περιγραφή των συναισθημάτων μου ….
Ο στόχος μου δεν είναι να εξυμνήσω κάποιο χωριό στην κεντρική Ελλάδα. Δεν είναι μόνο επειδή νιώθω την ανάγκη να εκφράσω αυτό που με συγκινεί, αλλά και επειδή αισθάνομαι και κάποια υποχρέωση γιατί εδώ συνειδητοποίησα ότι ο δρόμος του μετανάστη δεν είναι στρωμένος μόνο με αγκάθια και πέτρες. Ένας παρόμοιος διαγωνισμός* απαιτεί την παρουσία του ανάλογου υλικού για να είναι η εικόνα που θα μας δώσει πραγματική κι αντικειμενική.
Και θα πείτε: Και τι έγινε; Ένα χωριό είναι μόνο. Λες και στη Βουλγαρία δεν υπάρχουν παρόμοια. Κι έχετε δίκιο. Αλλά εγώ ακριβώς αυτό ερωτεύτηκα. Ένα γραφικό χωριουδάκι, ψηλά στο βουνό, περικυκλωμένο από μοναστήρια και χλόη με πρωτόγνωρη πνοή. Το χωριό των χρωμάτων – άσπρο, γκρι, λαχανί, κρεμ, με κόκκινες σκεπές. Χωριό της ανατολής και της δύσης. Πιο κοντά στον ουρανό δεν υπήρξα ποτέ. Τη νύχτα βλέπω τα αστέρια να μου κλείνουν το μάτι. Στη θέα του γεμάτου φεγγαριού οι πονεμένες ψυχές γιατρεύονται. Σου δίνει δυνάμεις να διατηρείς μέσα σου την πίστη στους ανθρώπους, την αγάπη προς κάθε πλάσμα και τη δίψα για μια πιο ευτυχισμένη ζωή.
Ίσως ακούγεται κάπως ρομαντικό και απόκοσμο. Και ίσως να έχετε δίκιο, αλλά ακριβώς εδώ είναι το μυστικό της επιβίωσης. Να προστατευτείς και να εξελιχτείς σε μία εντελώς ξένη χώρα, σε ένα ξένο περιβάλλον, με τελείως ξένα πρότυπα συμπεριφοράς. Αυτό είναι το μυστικό. Να ανοίξεις την καρδιά σου και να δεχτείς όλα αυτά. Το μόνο που θα λυτρώσει τον κόσμο είναι η αγάπη, όχι η άρνηση.
Ήρθα στα Βρίνενα τη δεύτερη μέρα από την άφιξή μου στην Ελλάδα. Είχα εντυπωσιαστεί από το μεγάλο Σούρπι (χωριό κοντά στην πόλη Αλμυρός), από το πανέμορφο μαγαζί με τα άφθονα εμπορεύματα κι από τον ήλιο του Νοεμβρίου. "Αυτή είναι η Ελλάδα!" – σκέφτηκα ευχαριστημένη από την επιλογή μου, ώσπου οι καταστάσεις με υποχρέωσαν να βρεθώ 13 χλμ. ψηλά στο βουνό. Αηδιαστικό. Στο δρόμο αισθάνθηκα άσχημα από τις στροφές. Έπειτα ήρθε η δροσιά, ο ήλιος κρύφτηκε και οι άνθρωποι με κοιτάζανε απόμακρα κι εχθρικά. Έτσι έχουν τα πράγματα στη μεγάλη και δυνατή αγάπη. Δεν ανθίζει με μιας. Τα δυνατά συναισθήματα έρχονται σταδιακά για να μείνουν για πάντα. Πρώτα περνάνε από τη λογική κι ασυναίσθητα φτάνουν στην καρδιά. Μόλις συνειδητοποιήσουμε αυτά είμαστε πλέον αιχμάλωτοι.
Ήμουν ένα κορίτσι της πόλης, μεγαλωμένο με το θόρυβο, τη λάμψη και την κίνηση της Βάρνας - το επονομαζόμενο "μαργαριτάρι του Εύξεινου πόντου", βρέθηκα στα μικρά Βρίνενα, όπου η ζωή είναι πληκτική, η καθημερινότητα μονότονη και η ηρεμία σκοτώνει κάποιες στιγμές. Εδώ όμως έμαθα να είμαι απλή, να είμαι ο εαυτός μου. Πέταξα όλα τα προσωπεία, όλη την υποκρισία, αναπτερώθηκε το ηθικό μου. Υπερπήδησα εμπόδια, έσπασα φραγμούς κι αυτό με γέμιζε δύναμη. Ωρίμασα. Απαλλάχθηκα από τις προκαταλήψεις και τα κόμπλεξ μου. Ήμουν αυθόρμητη, γιατί ήταν και οι άλλοι αυθόρμητοι προς εμένα. Οι άνθρωποι εδώ είναι προσγειωμένοι κι απλοί. Μαζί τους κάθεσαι στο ίδιο τραπέζι, τρως από το ίδιο πιάτο, χαίρεσαι και διασκεδάζεις. Μαζί στην θλίψη μαζί και στα χωράφια. Είναι συνεργάσιμοι, δίνουν και βοηθούν. Ενώ την ίδια στιγμή είναι αξεπέραστοι ραδιούργοι και κουτσομπόληδες, ίσως από έλλειψη ασχολίας ή για διασκέδαση. (Όμως αυτή είναι η αληθινή αγάπη, πραγματική και προσγειωμένη. Δε βάζεις το αντικείμενο της αγάπης σου σε βάθρο. Νηφάλια συνειδητοποιείς τα ελαττώματά του αλλά αυτό δεν εξασθενεί τα αισθήματά σου. Δέχεσαι τον άλλον έτσι όπως είναι χωρίς να προσπαθείς να τον αλλάξεις. Αυτή είναι η ανιδιοτελής αγάπη.)
Τα Βρίνενα είναι ο δικός μου παράδεισος. Όχι ο τέλειος, όχι αυτός που επιδιώκουμε, αλλά ο δικός μου παράδεισος. Εδώ έκλαψα από νοσταλγία και καημό, συγκλονισμένη από την αποξένωση των ανθρώπων. Εδώ γνώρισα την αγάπη, τη φιλία, πόνεσα, ένιωσα μοναξιά. Εδώ έχυσα δάκρυα κούρασης, πίκρας αλλά και χαράς. Δάκρυσα κι όταν σιγά-σιγά αλλά σίγουρα κέρδιζα τους ανθρώπους με το μέρος μου.
Την ευτυχία πρέπει να την αναζητάς. Εγώ την ανακάλυψα. Είναι στα Βρίνενα. Κάτι με τραβά. Δε θα μπορούσα να δουλεύω και να κατοικώ σε άλλο μέρος. Προσπάθησα να το κάνω, επειδή ήθελα να αποδείξω στον εαυτό μου, ότι εδώ έχω ριζώσει.
Κάποιες φορές με καταπλακώνουν σκέψεις κι αμφιβολίες, ότι όλα αυτά είναι από συνήθεια. Ακόμα κι έτσι να είναι δε συμβιβάστηκα απλώς συνήθισα. Το βρίσκω φυσικό. Και πάλι όμως παράξενο. Ίσως επειδή οι άνθρωποι είναι τόσο συνεπείς κι απλοί που αγγίζουν τα όρια του παραλόγου.
Στο χωριό υπάρχουν τρεις χώροι αναψυχής. Κάθε ένας έχει τους δικούς του πελάτες, οι οποίοι διαχωρίζονται ανάλογα με τα κομματικά τους πιστεύω, τις ποδοσφαιρικές ομάδες τις οποίες υποστηρίζουν, τα κυνηγετικά τους ενδιαφέροντα. Ο κάθε πελάτης χρόνια ολόκληρα έρχεται στη δική του ώρα το πρωί και το απόγευμα, πιστός στο ορεκτικό και το ποτό του. Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Ο καθένας από τους χωρικούς έχει τους δικούς του φίλους στο τραπέζι και στην παρέα, κι αναλόγως τα δικά του θέματα προς συζήτηση κ.τ.λ. Όμως ο καθένας μέσα του κρύβει μια ανθρώπινη τραγωδία, προερχόμενη από δύο τρεις πολέμους, πείνα, θεομηνίες κι ακούραστη δουλειά στα χωράφια. Αλλά κι ο καθένας τους είναι ένα ανοιχτό βιβλίο. Τα μυστικά είναι περιττά κι άγνωστα. Έχω πρόβλημα; Το μοιράζομαι. Αν έχεις εσύ, εγώ θα σε ακούσω. Σαν μια μεγάλη οικογένεια. Ναι, τα Βρίνενα είναι ένα μεγάλο σπίτι, όπου υπάρχουν κι αρχηγοί. Το σπίτι αυτό ξεχωρίζει από τα άλλα κι έχει τα δικά του χαρακτηριστικά: οι χήρες εδώ είναι πάνω από 32(η μέτρηση έγινε κατ' επίφαση όχι εις βάθος), οι χήροι είναι 5, ένας από τους οποίους είναι στα 72 του, αρραβωνιασμένος. Αυτό το γεγονός με παρακινεί να σας εκμυστηρευτώ ότι τα Βρίνενα είναι το χωριό των ερωτιάρηδων. Αρχίζοντας από τον δίχρονο Αποστόλη, ο οποίος έχει φιλενάδα και φτάνοντας στον Κασότη, που πλησιάζει τα 70 και γνωστοποιεί σε όλους ότι ακόμη είναι ικανός άνδρας. Τα Βρίνενα είναι και χωριό των εργένηδων. Εδώ σπάνια γεννιούνται κορίτσια, όμως και οι άνδρες σπάνια παντρεύονται. Όπως κάθε κοινωνία έχουμε κι εμείς έναν παπά, έναν τρελό κ.τ.λ. Αυτή είναι η ζωή, αυτή είναι η πραγματικότητα η οποία με περιβάλλει: μια χούφτα σπίτια, η εκκλησία, η πλατεία, το νεκροταφείο, το γήπεδο και η παιδική χαρά.

Αυτά είναι τα Βρίνενα τα οποία ερωτεύτηκα κι αγαπώ και για τα οποία ήθελα να σας γράψω".

ΥΓ. Το παραπάνω απόσπασμα ανήκει στην Βουγλάρα μετανάστρια Ντανιέλα Ποπόβα. Καθώς γνωρίζουν ήδη οι αναγνώστες της στήλης, κάθε τόσο - κατόπιν επιλογής βέβαια - αναδημοσιεύουμε κάποια κείμενα απο αυτά που λαμβάνουμε. Σε κάθε περίπτωση το εν λόγω κείμενο περιλαμβάνεται σε ένα βιβλίο με τον τίτλο "Οι Βούλγαροι μετανάστες διηγούνται...", το οποίο θα κυκλοφορήσει σύντομα. Απόσπασματα απο το κείμενο δημοσιεύθηκαν σΤΑ ΝΕΑ, στις 13/09/2005. Εδώ όμως, οι λίγοι επισκέπτες του blog, μπορούν να διαβάζουν ολόκληρο το κείμενο.

Οι καταστροφές έχουν ωραία ονόματα

Δεν είναι παράξενο πως οι περισσότεροι κυκλώνες έχουν ωραία και μελωδικά ονόματα: Κατρίνα, Κάρμεν, Φαμπιάν, Σέλια, Ζιλμπέρ; Ονόματα που η φαντασία μας τα συνδέει με κομψές γυναίκες, με playboy ή με αγνά παιδάκια... Ποιοι τους βάφτισαν έτσι; Μήπως η «μανία» του ανθρώπου να βάζει ωραία και μελωδικά ονόματα στα πράγματα που τον καταστρέφουν; Ίσως, γιατί έτσι ελπίζει πως μπορεί να τα καλοπιάσει, να τα δαμάσει, να τα εξορκίσει... Αυτές τις ημέρες, πάντως, αξίζει τον κόπο να κάνει κανείς ένα σύντομο ρεπορτάζ από την μπλογκόσφαιρα του παγκόσμιου χωριού. Εκεί όπου «συνωστίζονται» ηθικολόγοι και οικολόγοι, ανθρωπιστές και κυνικοί, ερασιτέχνες δημοσιογράφοι και πολιτειολόγοι, σατιριστές και σοβαρολογούντες, απατεώνες και θρησκειολόγοι...

***

Στα αμερικανικά μπλογκ - και όχι μόνον - αναζητούν με πάθος τα αίτια της τραγωδίας. Μαζί με αυτά και τους χιλιάδες αγνοουμένους στα λασπόνερα της Νέας Ορλεάνης... Σφοδρές συγκρούσεις διεξάγονται περί του ηθικού ζητήματος: υπάρχουν ή όχι «ανθρωπιστικές ληστείες»; Αφού υπάρχουν «ανθρωπιστικοί πόλεμοι», γιατί να μην υπάρχουν και «ανθρωπιστικές ληστείες»; Δύο Αμερικανοί ηθικολόγοι, ο Μαρκ Μπερνστάιν και η Ίαν Μπόξιλ διασταυρώνουν τα ξίφη τους. Ο Μπερνστάιν υποστηρίζει πως σε συνθήκες ακραίας ανάγκης, όπως βρέθηκαν οι επιζήσαντες της Νέας Ορλεάνης, η ληστεία με σκοπό την επιβίωση αποτελεί δικαιολογημένη πράξη. H Μπόξιλ όμως δεν της δίνει κανένα ελαφρυντικό: η ληστεία, σε οποιαδήποτε περίπτωση, παραμένει μια καταδικαστέα και αποτρόπαια πράξη... Δεν έχουν όμως όλοι οι ληστές την ίδια μεταχείριση. Το πρακτορείο Afp δημοσιεύει μια φωτογραφία από ληστεία σε σούπερ μάρκετ και από κάτω λεζάντα γράφει: «Βρήκαν ψωμί». Το πρακτορείο Ap δημοσιεύει μια παρόμοια φωτογραφία, αλλά η λεζάντα γράφει: «Ληστές εν δράσει». Ποια είναι η διαφορά; Στην πρώτη φωτογραφία, οι δράστες είναι λευκοί. Στη δεύτερη είναι μαύροι... Όπως και με τους πολέμους. Όταν τους κάνουν οι δυνατοί ονομάζονται «ανθρωπιστικοί». Όταν τους κάνουν οι «αδύναμοι» ονομάζονται «απάνθρωποι και φρικτοί»...

***

Με αφορμή την τραγωδία της Νέας Ορλεάνης, η μπλογκόσφαιρα του παγκόσμιου χωριού έχει μετατραπεί σε μια γιγαντιαία αρένα ιδεολογικών συγκρούσεων. Οι αντι-Αμερικανοί συγκρούονται με τους φιλο-Αμερικανούς, οι επικριτές του Μπους με τους υποστηρικτές του (υπάρχουν και αυτοί), οι οικολόγοι με τους λάτρεις της νεωτερικότητας, οι κυνικοί με τους συμπάσχοντες... Μερικοί όμως δεν χάνουν το χιούμορ τους. «Μήπως, αντί για υπολογιστές και ψηφιακές τεχνολογίες, πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας επειγόντως κάτι πολύ πιο πρωτόγονο: το κολύμπι»; Με τη Γη να υπερθερμαίνεται και τους πάγους να λειώνουν, φαίνεται πως το κολύμπι είναι το επάγγελμα του μέλλοντος...

***

H τραγωδία δεν διαιρεί μόνο, αλλά και ενώνει: τους φονταμενταλιστές όλων των θρησκειών. Μουσουλμάνους, Χριστιανούς και Εβραίους. Οι συμπαθούντες την Αλ Κάιντα εγκωμιάζουν τον κυκλώνα υποστηρίζοντας με απόλυτη σιγουριά την εκλεκτή συγγένεια ανάμεσα στην Κατρίνα και τον Αλλάχ. Από τη «θεϊκή προοπτική» δεν λείπει ούτε η οικονομία: «Δόξα τω Αλλάχ, η τιμή του πετρελαίου θα φθάσει τα 100 δολάρια!» - διαβάζουμε σε κάποια ιστοσελίδα. Οι οπαδοί της Χριστιανικής Νέας Συμμαχίας χαίρονται και εκείνοι για την καταστροφή της «πόλης των αμαρτιών». Όπως γράφει ο αρχηγός τους, ο Μπιλ Σανκς, «ο Θεός, μέσα στη φιλευσπλαχνία του, σκούπισε όλη αυτήν τη βρώμα και τώρα θα ξεκινήσουμε από την αρχή». H Jerusalem Newswire από την πλευρά της είναι σίγουρη πως η Κατρίνα είναι θεόσταλτη τιμωρία για τον Μπους, που βοήθησε τον Σαρόν να διώξει τους εποίκους από τη Γάζα... Ο θρησκευτικός φανατισμός μοιάζει κάπως στους κυκλώνες. Φέρνει πάντα ωραία ονόματα (εκείνα του Θεού, του ουρανού, της φιλευσπλαχνίας), είναι τυφλός και προτιμά ως «κύριο πιάτο» την καταστροφή και τα πτώματα...

ΤΑ ΝΕΑ , 06/09/2005